Istorija uređaja za rashlađivanje (prvi ventilatori) seže duboko u prošlost, a prvi oblici ventilatora počeli su da se koriste pre nekoliko hiljada godina. Iako tačan datum i mesto nastanka prvog ventilatora nisu zabeleženi, postoje dokazi o korišćenju jednostavnih uređaja za stvaranje protoka vazduha u različitim kulturama širom sveta.
Na primer u drevnom Egiptu, koristili su se ručni ventilatori (lepeze) koji su bili napravljeni od perja ili palminih listova pričvršćenih na dršku. Ovi ventilatori su se koristili da rashlade prostorije, ali su se takođe koristili i kao statusni simboli ili deo ceremonijalnih obreda.
U Kini su takođe postojali raniji oblici ventilatora (Ulepeze) koji su bili proizvedeni od perja, svile ili papira. Ovi ventilatori su upotrebljavani ručno, a koristili su se u svakodnevnim aktivnostima i umetničkim predstavama. Kineske lepeze takođe su korišćene kao modni detalj i imale su estetski značaj.
Istorija uređaja za rashlađivanje seže daleko u prošlost!
Prvi poznati oblici ventilatora-lepeze, datiraju još iz 2. veka pre nove ere i nastale su u Kini. One su bile izrađeni od bambusa ili drvenih rešetki na kojima su bile pričvršćene svilene ili papirne tkanine. Ove lepeze su korišćene kako bi se stvorio protok vazduha i pružio osećaj svežine. Takođe su se koristile kao statusni simboli i umetnički predmeti sa pažljivo oslikanim motivima i kaligrafijom na tkanini.
Bile su izrađene od bambusa ili drvenih rešetki na kojima su bile pričvršćene svilene ili papirne tkanine. Ove lepeze su korišćene, kako bi se stvorio protok vazduha i pružio osećaj svežine. Takođe su se koristili i kao statusni sinmboli i umetnički predmeti sa pažljivo oslikanim motivima i kaligrafijom na tkanini.
Najstarija sačuvana lepeza koja je do sada otkrivena, datira iz 3. veka pre nove ere i potiče iz Kine. Poznata kao Gulong lepeza, ova lepeza pronađena je u grobnici iz perioda Zapatanske dinastije.
Gulong lepeza je proizvedena od perja i svile, a ima drveni okvir. Ona je izuzetno detaljno i lepo izrađena sa oslikanim motivima ptica, cveća i šarenih šara. Lepeza se smatra izvanrednim primerom kineske umetnosti iz tog perioda.
Ova lepeza se čuva u muzeju u provinciji Henan u Kini. Njena starost i očuvanost, čine je dragocenim artefaktom koji svedoči o bogatoj istoriji i umetničkoj veštini izrade lepeza u drevnoj Kini.
Prvi poznati oblici ventilatora-lepeza datiraju još iz 2. veka pre nove ere!
U antičkoj Grčkoj i Rimu, koristili su se veliki ventilatori, tzv. vijuge, koje su služile za rashlađivanje prostorija tokom toplih letnjih meseci. Ovi ventilatori su obično bili ručno izrađeni od perja ili kože, pričvršćeni na okvir od drveta ili metala. Vijuge su često bile luksuzni predmeti u bogatijim domovima.
Iako se preteča prvih ventilatora pojavila pre mnogo hiljada godina, njihova osnovna funkcija, koja je pružanje hlađenja i cirkulaciju vazduha, ostala je ista tokom vekova.
Važno je napomenuti da su ovi raniji proizvodi za hlađenje bili ručni i zahtevali su fizičku snagu za stvaranje protoka vazduha. Električni ventilatori, kao što ih danas poznajemo, razvili su se tek u 19. veku sa napretkom električne tehnologije.
Prvi uređaji za rashlađivanje koristili su se pre više hiljada godina!
Prvi proizvedeni uređaj za rashlađivanje, bio je jednostavan ručni uređaj koji je koristio ljudsku snagu za stvaranje protoka vazduha. Ovaj uređaj je verovatno bio korišćen hiljadama godina, ali tačan datum proizvodnje prvog ventilatora nije precizno zabeležen.
Prvi uređaji za rashlađivanje bili su jednostavni ručni uređaji!
Perje je često bilo birano zbog svoje sposobnosti da stvara lagani povetarac kada se maše. Egipćani su koristili perje ptica, poput labudova ili paunova, koje je bilo vezano za drvenu ili metalnu dršku. Ovakvi proizvodi za rashlađivanje korišćeni su u domaćinstvima, hramovima i palatama, kako bi se olakšala vrućina i pružilo osveženje tokom toplih egipatskih leta.
Pored perja, palmino lišće je takođe bio popularan materijal za pravljenje ručnih uređaja za rashlađivanje. Egipćani su koristili široka palmina lišća koja su bila pričvršćena na drvenu dršku ili vezana konopcem. Ovi proizvodi su bili veći od pernatih i omogućavali su veći protok vazduha.
Ručni uređaji za rashlađivanje u Egiptu, nisu bili samo praktični predmeti za rashlađivanje, već su imali i simbolično značenje. U nekim slučajevima su korišćeni kao statusni simboli ili deo ceremonijalnih obreda. Na primer, faraoni su često prikazivani sa lepezama u svojim rukama, što je označavalo njihovu moć i prestiž.
Ovi raniji rashlađivači u Egiptu, bili su jednostavni, ali su pružali osnovnu funkcionalnost rashlađivanja i stvaranja protoka vazduha. Oni su pokazali inovativnost i brigu drevnih Egipćana o udobnosti i borbi protiv vrućine u njihovoj okolini.
Prvi lepeze u Egiptu tretirane su kao statusni simbol simbol moći i prestiža!
U Kini su se razvili rani oblici ventilatora koji su bili proizvedeni od perja, svile i papira. Ovi uređaji su imali široku primenu u različitim sferama kineskog društva od svakodnevnih aktivnosti do umetnosti i modnih detalja.
Perje koje je u Kini često korišćeno za rashlađivanje, bilo je obojeno i ukrašeno kako bi se postigao estetski efekat. Koristila su se pera različitih ptica, kao što su paunovi, fazani ili labudovi. Perje je bilo pažljivo raspoređeno i pričvršćeno na drveni okvir, stvarajući lepotu ali i efikasnost u rashlađivanju.
Svila je takođe bila popularan materijal za izradu rashlađivača u Kini. Lepeze od svile su bile proizvedene od tankih svilenih tkanina pričvršćenih na drveni okvir. Uređaji su imali nežnu i lagodnu teksturu, a često su bili ukrašeni ručno oslikanim motivima, šarama ili kineskim kaligrafijama.
Prvi vrashlađivači u Kini bili su proizvedeni od perja panova fazana i labudova!
Pored perja i svile ručni papirni proizvodi za rashlađivanje, takođe su bili česti u Kini. Kineske papirne lepeze, proizvodili su se od finog papira ili pirinčanog papira, koji su bili ručno oslikani ili ukrašeni. Lepeze su bile lagane i jednostavne za nošenje, što ih je činilo popularnim izborom za putovanja i svakodnevnu upotrebu.
Kineske lepeze za hlađenje, posedovale su široku primenu u kineskoj kulturi. Koristile su se za rashlađivanje tokom toplih letnjih meseci, ali su takođe bile deo tradicionalnih kineskih plesova, pozorišnih izvođenja i ceremonija. Poznato je da su se koristile kao modni detalj i poklon.
Ovi rani rashladni proizvodi iz Kine, bili su izrađeni sa pažnjom prema detaljima i nosili su estetsku vrednost. Oni su predstavljali spoj praktičnosti i umetničke lepote, što odražava bogatu kinesku tradiciju i inovacije u izradi proizvoda za rashlađivanje od perja, svile i papira.
Prvi proizvodi za rashlađivanje iz Kine bili su proizvedeni od finih papira ili papira od pirinča!
Lepeze proizvedene od svile, imaju dugu i bogatu tradiciju u Kini. Svila poznata po svojoj mekoći, lakoći i sjaju, bila je cenjena sirovina za izradu elegantnih kineskih lepeza. Ove lepeze su bile simbol kineske kulture, umetnosti i raskoši.
Kineske svilene lepeze proizvodle su se od tankih slojeva svile, koje su bile pričvršćene na drveni okvir. Svila je bila pažljivo obrađena i ručno ukrašena raznim tehnikama, uključujući štampanje, vezenje, slikanje i kaligrafiju.
Motivi i dizajni na svilenim lepezama bili su raznovrsni. Često su prikazivali prirodne pejzaže, cvetne motive, ptice ili tradicionalne kineske simbole. Ti motivi su se izvodili sa pažnjom prema detaljima i estetskim senzibilitetom, često prenoseći dublje simbolično značenje.
Svilene lepeze nisu bile samo predmeti za rashlađivanje, već su bili i deo kineskih umetničkih izvođenja. U tradicionalnim plesovima, operama i pozorištu, umetnici su koristili lepeze od svile kao deo koreografije, stvarajući prelepe i graciozne pokrete.
Lepeze od svile izrađene u Kini izuzetan su primer spoja funkcionalnosti, lepote i veštine!
Ovi da kažemo rashladni proizvodi, takođe su bili i važan modni detalji. Kineske žene su nosile svilene lepeze kao elegantan dodatak svojoj odeći, posebno tokom svečanih prilika i ceremonija. Lepeze su se birale tako da se uklope sa bojama i dezenima njihove odeće, dodajući sofisticiranost i šarm njihovom izgledu.
Svilene lepeze su takođe imale praktičnu upotrebu u Kini. Kako su bili lagane i prenosive, koristile su se kao sredstvo za hlađenje tokom vrućih letnjih meseci, posebno u zatvorenim prostorima, dvoranama ili vrtovima.
Kroz vekove, tradicija izrade lepeza od svile nastavila je i dalje da se održava u savremenoj Kini. Lepeze od svile su postale popularan suveniri i umetnički predmet koje se prodaje turistima i ljubiteljima kineske kulture.
Nekada davno žene su u Kini nosile lepeze od svile kao elegantan dodatak svojoj odeći!
Svilene lepeze izrađene u Kini, izuzetan su primer spoja funkcionalnosti, lepote i veštine. Njihova izrada zahteva stručnost i predstavlja simbol kineske tradicije i majstorstva u tekstilnoj industriji.
Lepeze proizvedene u Japanu, poznate su kao Uchiwa ili Sensu, imaju određene sličnosti sa lepezama u Kini, ali takođe imaju i svoje karakteristične elemente koji su posebni za japansku kulturu.
Slično kao i kineske lepeze, japanske su takođe ručno pravljene i imaju drveni okvir na koji su pričvršćeni tanki materijali. Uchiwa lepeze su uglavnom izrađene od drvenog okvira prekrivenog papirnom ili svilenom tkaninom. Sensu lepeze su oblikovane poput preklopnog štapa i mogu biti proizvedene od tankog papira ili svile, pričvršćenog na drvene ili bambusove rešetke.
Jedna od glavnih razlika između prvih kineskih i japanskih uređaja za rashlađivanje je u njihovom obliku!
Jedna od glavnih razlika između kineskih i japanskih lepeza je u obliku. Kineske lepeze su često Abanosi ili lepezastog oblika, dok su japanske lepeze obično okrugle ili polukružne. Ovo je karakteristična razlika koja odražava stilsku preferenciju i dizajn svake kulture.
Motivi i dizajni na japanskim vlepezama, takođe su posebni za japansku kulturu. Često se mogu videti tradicionalni japanski motivi kao što su cvetne šare, pejzaži, kimonoi ili simbolični japanski znakovi. Ručno oslikane japanske lepeze, često su remek-dela umetnosti sa finim detaljima i preciznim izvođenjem.
Japanske lepeze se koriste u različitim kontekstima. U tradicionalnim plesovima i umetničkim izvođenjima, lepeze su deo koreografije i služe za izražavanje pokreta i emocija. One se takođe koriste kao modni dodaci i deo tradicionalnih japanskih nošnji, kao što su Kimono ili Yukata, dodajući eleganciju i lepotu.
Prvi uređaji za rashlađivanje postali su deo nekadašnje japanske kulture ali i moderne kulture u sadašnjem vremenu!
Važno je napomenuti da su lepeze postale deo japanske svakodnevnice i moderne kulture. Danas se u Japanu može pronaći široki spektar lepeza od tradicionalnih ručno izrađenih umetničkih komada do modernih vlepeza sa različitim dizajnom i funkcionalnostima.
Iako postoje određene sličnosti između kineskih i japanskih lepeza, svaka od ovih kultura ima svoju jedinstvenu estetiku, tehniku izrade i simboliku koja se odražava u dizajnu njihovih ventilatora.
Srednjovekovna Evropa
U srednjovekovnoj Evropi, proizvodi za rashlađivanje kao što su lepeze, koristili su se kao statusni simboli i modni detalji. Ove lepeze su bile ukrašene draguljima, perjem ili tkaninom sa šarama. Nosile su se nosili kao deo aristokratske odeće i koristili kao simbol elegancije i prestiža.
Prvi uređaji za rashlađivanje u Evropi datiraju iz antičkog perioda i razvijali su se tokom vekova!
Evo nekoliko primera prvih uređaja za rashlađivanje u Evropi:
Rimski akvaduktovi i vodeni sistemi
Rimljani su vešto koristili vodene sisteme i akvadukte za rashlađivanje prostorija i javnih mesta. Voda se provodila kroz sisteme cevi i kanala, čime se stvarao efekat hlađenja prostora. Ovi sistemi su korišćeni u rimskim kupatilima, kompleksima vila i javnim građevinama.
Rani rashladni proizvodi
Kao što je već pomenuto, lepeze su se u Evropi koristile kao jedan od prvih proizvoda za rashlađivanje. U srednjovekovnoj Evropi, lepeze su bile popularne među aristokratijom kao simbol prestiža i statusa, ali su se koristile i za fizičko rashlađivanje tokom toplih letnjih meseci.
Ledeni blokovi
Tokom 17. i 18. veka u nekim delovima Evrope, poput Francuske i Engleske, ljudi su koristili ledene blokove kako bi rashlađivali prostorije. Led je sakupljan zimi i čuvan u podrumima, a zatim se leti koristio za rashlađivanje vazduha. Led bi se postavljao u posebne posude ili uređaje u prostorijama, stvarajući hladan vazduh.
Ventilacioni sistemi
U 19. veku, razvijeni su ventilacioni sistemi koji su koristili prirodnu ventilaciju i strujanje vazduha za rashlađivanje prostorija. Ovi sistemi su uključivali ventilacione otvore, dimne kanale, kuće sa dvorištem i druge mehanizme za cirkulaciju svežeg vazduha i uklanjanje toplote.
Važno je napomenuti da su ovi rani uređaji za rashlađivanje bili ograničeni u svom delovanju i dostupni samo određenim slojevima društva. Tehnološki napredak i razvoj klimatizacije u 20. Veku, doneli su modernije i efikasnije načine rashlađivanja u Evropi i širom sveta.
Postoje neki neobični običaji i verovanja povezani sa uređajima za rashlađivanje lepezama u različitim kulturama!
Evo nekoliko primera:
Japanski jezik lepeze
U Japanu, svaki deo lepeze ima svoj naziv na japanskom jeziku. Na primer, drška se naziva Kobushi, a rešetke Kuchiwa. Ovi nazivi se koriste u tradicionalnim japanskim pesmama, pozorištu i umetnosti.
Kineske lepeze kao amajlije
U kineskoj kulturi, lepeze se često smatraju amajlijama za sreću. Veruje se da posedovanje i nošenje lepeze donosi sreću, zaštitu od zla i donosi blagostanje. One se često poklanjaju kao simbolični darovi za venčanja, rođenja i druge svečane prilike.
Lepeze u španskom flamenku
U flamenku, tradicionalnom španskom plesu, lepeza je izuzetno važan rekvizit. Plesači koriste lepeze kako bi istakli ritam, naglasili emocije i izražavali različite pokrete i stilove plesa. Lepeze su postale simbol flamenka i pružaju prepoznatljivu estetiku ove umetnosti.
Lepeze u operi Beijing
U kineskoj operi Beijing, umetnici koriste lepeze kako bi dodali ekspresivnost i dodatne dimenzije izvođenju. Plesači koriste lepeze za stvaranje prelepih pokreta, kao i za naglašavanje i istaknuće svojih likova i emocija.
Lepeze u flertovanju
U nekim kulturama, kao što je bila praksa u Evropi tokom 18. i 19. veka, lepeze su korišćene za suptilno flertovanje. Određeni pokreti ili položaj lepeze, mogli su da prenesu skrivene poruke ili da signaliziraju određene namere ili emocije.
Ovi običaji i verovanja pokazuju širok spektar značenja i upotrebe lepeze u različitim kulturama. One se smatraju ne samo praktičnim predmetima za rashlađivanje, već i umetničkim, simboličnim i društvenim artefaktima koji doprinose bogatoj tradiciji i nasleđu.
Korišćenje lepeza za flertovanje bilo je popularno u Evropi tokom 18. i 19. veka, posebno među pripadnicama visokog društva. Ovaj oblik neverbalne komunikacije putem lepeze, bio je deo sofisticirane kulture i umetnosti flerta tog vremena.
Evo nekoliko načina na koje su lepeze koristile za flertovanje:
Pokreti otvaranja i zatvaranja
Otvaranje lepeze na određeni način i zatvaranje, bio je prvi korak u flertovanju. Na primer, polagan i spor pokret otvaranja lepeze, mogao je da signalizira interesovanje ili privlačnost prema određenoj osobi.
Položaj i nagib
Položaj lepeze u ruci i nagib prema napred ili unazad, takođe su imali svoje značenje. Držanje lepeze blizu usta, moglo je da sugerira da se o osobi razgovara ili da je zainteresovana za nekoga. Naginjanje lepeze prema napred, moglo je da znači poziv na razgovor ili intimniji kontakt.
Pokreti preko lica
Prolazak lepeze preko lica ili preko očiju, mogao je da sugeriše stidljivost ili koketnost. Skrivanje dela lica iza lepeze poput osmeha preko lepeze, moglo je da bude način da se pošalje nejasan ili tajanstven signal.
Brzi i energični pokreti
Brzi i energični pokreti lepezom, mogli su da izraze živahnost ili želju za pažnjom. Moćan i siguran pokret lepezom, mogao je da pokaže samopouzdanje i odlučnost.
Važno je napomenuti da je tumačenje znakova flertovanja putem lepeze, bio deo zajedničkog jezika i razumevanja među ljudima tog vremena. Nije postojao univerzalni set znakova, već su se značenja mogla razlikovati u različitim kulturama ili društvenim kontekstima.
Flertovanje putem lepeze pružalo je mogućnost za suptilnu i diskretnu komunikaciju, omogućavajući ljudima da izraze svoje interesovanje ili privlačnost na sofisticiran način. Iako se ova praksa manje koristi danas, ostaje kao interesantan deo istorije flerta i kulture komunikacije.
Najskuplje lepeze često su prave umetničke kreacije, ručno izrađene od skupocenih materijala i dekorisane detaljnim i pažljivim radom!
Cena najskupljih lepeza može varirati u zavisnosti od materijala, dizajna, unikatnosti i istorijske vrednosti.
Evo nekoliko primera lepeza koje su postigle visoku cenu na tržištu:
Lepeze ukrašene dragim kamenjem
Postoje lepeze koje su ukrašene dragim kamenjem kao što su dijamanti, rubini, smaragdi ili safiri. Ove lepeze se izrađuju po narudžbini i često su unikatni komadi umetničke vrednosti. Njihove cene mogu biti vrlo visoke i doseći i milionske iznose.
Antikvarne lepeze
Stare antikvarne lepeze, mogu biti vrlo cenjene među kolekcionarima i ljubiteljima umetnosti. Lepeze koje potiču iz poznatih istorijskih perioda ili koje su pripadale poznatim ličnostima mogu postići visoku cenu na aukcijama ili u specijalizovanim prodavnicama antikviteta.
Ručno oslikane lepeze
Lepeze koje su ručno oslikane od strane poznatih umetnika ili majstora japanske ili kineske kaligrafije, mogu biti vrlo cenjene. Ove lepeze su unikatne i umetnički izrađene sa detaljnim i preciznim radom, što ih čini posebno vrednim.
Lepeze od retkih materijala
Lepeze izrađene od retkih materijala, poput egzotičnih vrsta poput, slonovače, tartufa ili retkih tkanina, mogu biti vrlo skupocene. Korišćenje takvih luksuznih materijala u kombinaciji sa ručnom izradom i visokom veštinom, može rezultirati visokom cenom lepeza.
Važno je napomenuti da cena lepeza može značajno varirati i da je neophodno uzeti u obzir različite faktore koji utiču na njihovu vrednost. Ove lepeze su često dostupne na aukcijama, specijalizovanim prodavnicama antikviteta ili kod priznatih umetničkih majstora.
Postoji nekoliko festivala širom sveta koji su posvećeni lepezama i slave njihovu lepotu, istoriju i kulturno značenje!
Evo nekoliko poznatih festivala lepeza:
Festival lepeza u Sevilji Španija
Ovaj festival se održava svake godine u Sevilji u aprilu. Poznata kao Feria de Abril, ova manifestacija privlači hiljade ljudi koji se oblače u tradicionalne andaluzijske kostime i nose lepeze. Posetioci mogu uživati u tradicionalnim plesovima flamenka, muzici, gastronomiji i izložbama lepeza.
Festival lepeza u Kjotu Japan
U Kjotu se svake godine održava Gion Matsuri festival, jedan od najpoznatijih festivala u Japanu. Tokom ovog festivala, posetioci mogu videti tradicionalne japanske lepeze i očaravajuće dekorisane lepeze koje se izlažu u hramovima i ulicama grada.
Festival lepeza u Parizu Francuska
Festival lepeza u Parizu, godišnji je događaj koji promoviše lepeze kao deo francuske tradicije i umetnosti. Uključuje izložbe, umetničke radionice, performanse i prezentacije vezane za lepeze, privlačeći umetnike, dizajnere i ljubitelje lepeza iz celog sveta.
Festival lepeza u Nantongu Kina
Grad Nantong u Kini, poznat je po svom Festivalu lepeza, koji se održava svake godine u septembru. Ovaj festival slavi tradicionalnu kinesku umetnost izrade lepeza, uključujući izložbe, takmičenja, predstave i kulturne aktivnosti vezane za lepeze.
Ovi festivali su sjajna prilika da se uživa u lepoti i raznolikosti lepeza, da se upozna njihova istorija i umetnička vrednost, ali i da se proslavi kulturno nasleđe koje su one donele kroz vekove.
Postoje mnoge neobične lepeze koje su kreirane kao umetnički ili eksperimentalni komadi!
Evo nekoliko primera neobičnih lepeza:
Lepeze sa integrisanim elektronskim uređajima
U modernom dobu, postoje lepeze koje su opremljene elektronskim uređajima kao što su ventilatori, LED svetla, muzički plejeri ili čak USB priključci. Ove lepeze kombinuju funkcionalnost sa modernom tehnologijom.
Lepeze od nekonvencionalnih materijala
Umesto tradicionalnih materijala, neke lepeze su izrađene od neobičnih materijala poput plastike, metala, stakla ili čak recikliranih materijala. Ove lepeze se ističu svojim neobičnim izgledom i materijalima koji se koriste.
Transformabilne lepeze
Postoje lepeze koje imaju sposobnost da se transformišu ili menjaju oblik. Na primer, mogu se sklopiti u različite geometrijske oblike ili se mogu pretvoriti u druge predmete poput ogrlica, narukvica ili čak lepih slika.
Lepeze sa nekonvencionalnim dizajnom
Neki dizajneri su kreirali lepeze sa neobičnim i kreativnim oblicima. Na primer, mogu imati oblik životinja, biljaka, geometrijskih figura ili futurističkih formi. Ovi dizajni ističu se svojom originalnošću i jedinstvenošću.
Lepeze sa umetničkim ili političkim porukama
Lepeze su često korišćene kao platno za umetnike ili dizajnere koji koriste lepezu kao medij za prenošenje umetničkih ili političkih poruka. Ove lepeze mogu sadržavati snažne vizuelne ili simbolične elemente, koji izazivaju razmišljanje i podstiču na razgovor.
Ove neobične lepeze predstavljaju inovaciju i kreativnost u svetu lepeza, kombinujući tradiciju sa modernim elementima. One su izazovne, privlačne i ističu se svojom jedinstvenošću u svetu lepezarstva.
Ovo su samo neki od primera prvih uređaja za rashlađivanje koji su se koristili u različitim civilizacijama. Kroz vekove, rashladni proizvodi koji su pokretani rukom, evoluirali su i razvili se u različitim kulturama širom sveta, pružajući osveženje i udobnost u toplim uslovima.
Najneobičniji uređaj za rashlađivanje
Jedan od najneobičnijih uređaja za rashlađivanje na svetu kroz istoriju, bio je Klima-plem, koji je bio popularan u 18. veku u Evropi. Ovaj uređaj je bio vrsta ličnog rashlađivača koji je nosio pojedinac, kako bi mu pružio osećaj svežine tokom letnjih meseci.
Klima-plem je bio proizveden od drveta i imao je oblik malog kovčega koji se nosio na leđima. U unutrašnjosti kovčega, bio je prostor za led ili ohlađenu vodu. Kroz spoljne cevi prolazila je voda koja bi se ohladila u kovčegu, a zatim se preko cevi provodila do cilindara postavljenih oko vrata i na čelo korisnika.
Kada bi se koristio, Klima-plem bi pružao hladnoću i svežinu korisniku, smanjujući osećaj toplote. Međutim, ovaj uređaj je bio nepraktičan i težak za nošenje, a izrada i održavanje leda ili hladne vode, bili su skup i komplikovan proces. Zbog tih razloga, Klima-plem je bio rezervisan samo za bogate slojeve društva i nije bio široko rasprostranjen.
Klima-plem je imao je oblik malog kovčega koji se nosio na leđima a u unutrašnjosti kovčega je bio prostor za led ili ohlađenu vodu!
Iako Klima-plem nije bio dugotrajan ili široko prihvaćen uređaj za rashlađivanje, predstavlja interesantan primer eksperimentalnih pristupa klimatizaciji tokom istorije. Njegova neobičnost i nepraktičnost, čine ga fascinantnim primerom pokušaja da se prevaziđe vrućina i pruži osećaj svežine u prošlosti.
Najveći uređaj za rashlađivanje pre modernog vremena bio je verovatno Skriveni hladnjak (engl. Hidden icehouse). Skriveni hladnjaci bili su građevinski kompleksi, koji su služili za skladištenje leda i hrane kako bi se održala svežina i hladnoća u toplim mesecima.
Ovi kompleksi obično su se sastojali od dubokih i dobro izolovanih prostorija zakopanih u zemlji ili ispod zemlje. Zidovi su bili debeli i izrađeni od izolacionih materijala poput zemlje, slame ili drveta. Krovovi su bili prekriveni zemljom, kako bi se obezbedila dodatna izolacija.
Prostorije su bile projektovane sa odgovarajućom ventilacijom i cirkulacijom vazduha, kako bi se održala niska temperatura unutar njih. U njima su se skladištili led, sneg ili zamrznuta hrana, obično uneti iz zimskih meseci. Hladnjaci su se održavali izolovani od spoljašnje toplote, što je omogućavalo da se led očuva tokom leta.
Najveći uređaj za rashlađivanje pre modernog vremena bio je Skriveni hladnjak!
Skriveni hladnjaci su bili posebno popularni u vremenima kada tehnologija za veštačko stvaranje leda još nije postojala. Oni su korišćeni širom sveta, uključujući Evropu, Bliski Istok i Aziju. Ovi hladnjaci predstavljaju preteče modernih rashladnih sistema i bili su značajni za očuvanje hrane i stvaranje uslova za komfor tokom toplih meseci pre razvoja modernih tehnologija.
Ranije su postojali uređaji za rashlađivanje koji nisu bili lepeze niti uređaji na baterije. Jedan takav primer je bio ručni ventilator koji se pokretao ručno pomoću mehaničkog mehanizma. Ovi uređaji su imali ručicu koju bi korisnik rotirao ili pomerao napred-nazad, kako bi pokrenuo lopatice ventilatora i stvorio protok vazduha.
Još jedan primer uređaja za rashlađivanje koji nije bio lepeza je bio vetrenjača. Vetrenjače su se tradicionalno koristile za mlevenje žitarica ili za dobijanje mehaničke snage, ali su takođe mogle stvoriti i protok vazduha koji bi služio za rashlađivanje. Vetrenjače su koristile prirodni vetar da bi pokretale velike lopatice koje bi zatim stvorile protok vazduha.
Vetrenjače su se tradicionalno koristile za mlevenje žitarica ali i za protok vazduha koji bi služio za rashlađivanje!
Ovi uređaji su bili preteče modernih električnih ventilatora i baterijskih ventilatora i predstavljali su načine na koje su ljudi koristili mehaničku snagu da bi stvorili rashlađivanje, pre nego što su električna energija i baterije postale široko dostupne.
Moderne verzije ventilatora koje koristimo danas rezultat su razvoja tehnologije tokom 19. i 20. veka. Prvi električni ventilatori, pojavili su se u 19. veku i bili su pokretani električnom energijom. Oni su omogućili konstantan protok vazduha, bez potrebe za ručnim pokretanjem.
Dalji razvoj tehnologije doveo je do pojave različitih vrsta ventilatora, uključujući stoni ventilator, plafonski ventilator i industrijski ventilator. Danas su ventilatori postali široko rasprostranjeni uređaji koji se koriste u domaćinstvima, kancelarijama, industrijskim postrojenjima i drugim mestima, kako bi obezbedili hlađenje i cirkulaciju vazduha.
fotografije: naslovna Pexels ; Pexels
